Η γιορτή της μητέρας (μου)

Et si tu n'existais pas,
Dis-moi comment j'existerais.

Joe Dassin

Τη μητέρα μου τη λένε Ελευθερία. Σήμερα γιορτάζει. Η νονά της της έδωσε το όνομα αυτό, χωρίς να ρωτήσει τους γονείς της. Είχε τους λόγους της. Η μαμά μου γεννήθηκε το 1948 σε ένα χωριό του Θεσσαλικού κάμπου όπου είχαν αναγκαστεί να κατέβουν από το δικό τους ορεινό χωριό οι παπούδες μου με τα παιδιά τους για να γλυτώσουν από την πείνα και τα μετεμφυλιακά. Η νονά της λοιπόν, την ονόμασε Ελευθερία για γούρι. Σαν ευχή, προκειμένου κάποτε να μπορέσουν να 'ελευθερωθούν' οι άνθρωποι αυτοί από τα δεινά τους -σκεφτείτε ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος έχει τελειώσει. Δεν προσδοκούν ελευθερία από τους κατακτητές, αλλά...

Είναι το μικρότερο παιδί της οικογένειάς της και ταυτόχρονα το μοναδικό των γονιών της μεταξύ τους. Είχαν και οι δύο παιδιά από τον πρώτο γάμο τους όταν παντρεύτηκαν δεύτερη φορά και απέκτησαν τη μαμά μου.

Δεν ήταν χαϊδεμένη, τα προβλήματα ήταν πάρα πολλά, που καιρός για χάδια. Αλλά διαπιστώνω εκ των υστέρων ότι πάντοτε σκέφτεται τους γονείς της με πολλή αγάπη, παρά τις κακουχίες και τις στερήσεις. Οι παπούδες μου -και οι δύο συχωρεμένοι πιά- ήταν μεν αγράμματοι, πολύ φτωχοί άνθρωποι, αλλά ήταν και οι δύο άνθρωποι εύστροφοι και ικανοί, δούλευαν με κόπο και επιμονή για να ορθοποδήσουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους και, ως φαίνεται, δεν ξέχασαν να τους δείξουν, να τα πείσουν ότι τα αγαπούν.

Παρεμπιπτόντως, αν και αυτό είναι θέμα άλλης αφήγησης, σημειώστε ότι και οι δύο παπούδες μου ήταν ερωτευμένοι μεταξύ τους πριν τους πρώτους γάμους τους. Βρέθηκαν κι οι δυό παντρεμένοι με άλλους ανθρώπους, αλλά ως φαίνεται το αίσθημά τους -όπως όλα τα αληθινά αισθήματα, έτσι δεν είναι;- δεν έσβησε. Γι'αυτό μ'αρέσει να σκέφτομαι ότι η μαμά μου είναι παιδί της αγάπης.

Η γιαγιά μου όταν έμεινε έγκυος ντρεπόταν, γιατί η ηλικία της ήταν πιά προχωρημένη και δεν ήθελε να ακούει τα σχόλια του χωριού. Είχε ξεμάθει κιόλας από μικρά παιδιά, είχε κουραστεί από πολλά και πολλά και κυρίως από τον θάνατο του πρωτότοκου στο Αντάρτικο -θάνατο που αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ξεπέρασε, δεν ξέχασε ούτε μιά μέρα μέχρι που άφησε την τελευταία της πνοή στα 75. Προσπάθησε λοιπόν η γιαγιά με διάφορους αυτοσχέδιους τρόπους να απαλλαγεί από το μωρό -έπινε μαντζούνια, σήκωνε επίτηδες βάρη, μπας και αποβάλει. Τίποτα. Η μαμά ήταν πεισματάρα από την κοιλιά της μάνας της.

Αυτό το παιδί της αγάπης έγινε ένας ενήλικας γεμάτος αγάπη ο ίδιος. Δυστυχώς δεν έζησε τον μεγάλο έρωτα με τον μπαμπά μου, έζησε μαζί του μιά ζωή δύσκολη, συχνά σκληρή, κουραστική. Έχουν όμως μιά σχέση αγάπης μεταξύ τους σαν αυτή που κανείς νομίζω συναντά σε ζευγάρια παλαιότερων γενεών. Συντροφικότητα, συνήθεια (με την κυριολεκτική έννοια), συμπόνοια, συμπαράσταση. Όλα τα συ- τέλος πάντων. Αυτά που καθόριζαν κάποτε την συζυγική συμβίωση. Νομίζω ότι κι αν δεν έχουν μιά σχέση έρωτα, έχουν μιά σχέση αγάπης. Κι αυτό είναι κάτι. Ή μάλλον είναι πολύ.

Από αυτή τη μεγάλη αγάπη ξεδιψάσαμε εγώ και ο αδελφός μου -να δυό πολύ τυχεροί άνθρωποι. Ως παιδιά και τώρα ως ενήλικες είχαμε αγάπη απεριόριστη. Έτσι μόνο μπορώ να την χαρακτηρίσω: αγάπη τόσο μεγάλη που φαντάζει να μην έχει όρια. Αγάπη από τη μαμά μου προς εμάς και τούμπαλιν, αγάπη τεράστια μεταξύ μας. Πολύ αγάπη πλάκωσε σ'αυτό το ποστ ε;

Σήμερα που γιορτάζει η μαμά μου σκέφτομαι από το πρωί ότι είναι εκπληκτικό, θαυμάσιο που την σκεφτόμαστε έτσι, που την χαιρόμαστε έτσι, ως έναν άνθρωπο γεμάτο αγάπη. Ότι είναι εκπληκτικό επίτευγμα ζωής. Κι ελπίζω, εύχομαι και προσπαθώ να μπορέσω να γίνω αντάξιά της. Να δώσω όσο περισσότερη αγάπη μπορώ. Γιατί ξέρω καλά ότι μόνο αυτή έχει αξία.

Μαμά, σ'αγαπώ.

Et si tu n'existais pas,

Dis-moi pourquoi j'existerais.

Από το πρωί μουρμουρίζω αυτό το τραγούδι. Ο Joe Dassin είναι πολύ αγαπημένος τραγουδιστής της μαμάς μου.