The whimsical spirit

(σε συνέχεια αυτού του ποστ)

Προχτές το βράδυ ξεφυλλίζοντας το Masterpieces of Illumination διάβασα ότι ο Αλφόνσο Χ ο Σοφός, είχε συγγράψει μιά πραγματεία ονόματι Libro de los Juegos, ένα Βιβλίο των Παιγνίων, στο οποίο παρουσίαζε σκακιστικά προβλήματα και άλλα επιτραπέζια παιχνίδια της εποχής του. Γνώριζα τον Αλφόνσο, ως πεφωτισμένο Ισπανό μονάρχη του 13ου αιώνα και ευσεβή μουσικό, από τα δημοφιλή μεσαιωνικά του τραγούδια που ήταν αφιερωμένα στην Παναγία, τα Cantigas de Santa Maria.

(ακούστε λίγο αν έχετε κέφι χαζεύοντας και την μικρογραφική εικονογράφηση).

Το Βιβλίο των Παιγνίων αποκαλύπτει μιά εντελώς διαφορετική πτυχή του Αλφόνσου, ένα ενδιαφέρον του άκρως κοσμικό. Το χειρόγραφο, εικονογραφείται με 150 πολύ ενδιαφέρουσες μικρογραφίες, αλλά δεδομένου ότι βρίσκεται στην βιβλιοθήκη της μονής του Αγίου Λαυρεντίου στο Εσκοριάλ, είναι μάλλον ευκολώτερο να το χαζέψετε εδώ.

Σκέφτομαι ότι οι Ισπανοί πρέπει να αγαπούν πολύ τα επιτραπέζια παιχνίδια και θυμάμαι ότι ο Salvador Dali είχε σχεδιάσει με τον δικό του τρόπο πολλά παιγνιόχαρτα για τράπουλες "κλασικές", όπως αυτή, και tarot όπως αυτή.

Ανακαλύπτω κάτι ακόμη που δεν ήξερα: τον χειμώνα του 1940-41 o Andre Breton μαζί με πολλούς άλλους διανοούμενους της εποχής, βρέθηκαν στη Μασσαλία να περιμένουν εναγωνίως την ευκαιρία να διαφύγουν στην Αμερική. Για να περάσει ο καιρός, ο Breton μαζί με άλλους σουρεαλλιστές καλλιτέχνες, όπως ο Max Ernst και ο Andre Masson, δημιούργησαν μιά τράπουλα δικής τους εμπνεύσεως που συνδύαζε στοιχεία από την κλασική και την τράπουλα tarot.

Η νέα τράπουλα ονομάστηκε Jeu de Marseille, περιλάμβανε 52 χαρτιά και τέσσερις νέες "οικογένειες", τις Φλόγες (για τον έρωτα και το πάθος), τους Τροχούς (για την επανάσταση), τις Κλειδαριές (για τη γνώση) και τα Αστέρια (για τα όνειρα). Ο Breton, πιστός κομμουνιστής, άλλαξε και τη σχετική ιεραρχία: στη θέση του Ρήγα, της Ντάμας και του Βαλέ, έβαλε το Πνεύμα (Genius), την Σειρήνα και τον Μάγο.

Πνεύμα των Φλογών ήταν ο Baudelaire, Μάγος των Φλογών ήταν ο Novalis και Σειρήνα ήταν η Mariana Alcoforado, στην οποία αποδιδόταν (λανθασμένα) το ερωτικό έργο Επιστολές μιάς Πορτογαλίδας Μοναχής.

Πνεύμα των Τροχών ήταν ο Μαρκήσιος de Sade, Μάγος των Τροχών ήταν ο Pancho Villa (!) και Σειρήνα η Lamiel, ηρωίδα του ομώνυμου ημιτελούς έργου του Stendhal.

Πνεύμα και Μάγος των Κλειδαριών ήταν ο Έγελος και ο Παράκελσος αντίστοιχα, ενώ Σειρήνα ήταν η ιδιότυπη περσόνα Helene Smith, διάσημη Γαλλίδα πνευματίστρια που πίστευε ότι ήταν μετενσάρκωση Ινδής πριγκίπισσας και της Μαρίας Αντουανέττας και ισχυριζόταν οτι επικοινωνούσε με τους Αρειανούς.

Πνεύμα των Αστεριών ήταν ο αγαπημένος των Σουρεαλιστών ποιητής Lautreamont, Μάγος ήταν ο Sigmund Freud και Σειρήνα των Αστεριών η αγαπημένη Αλίκη, η ηρωίδα του Lewis Carroll.

(πολλά περισσότερα για το Jeu de Marseille μπορείτε να βρείτε εδώ)

Το σημερινό ποστ εικονογραφείται με έγχρωμα χαρακτικά του Salvador Dali για μιά έκδοση της Αλίκης στην Χώρα των Θαυμάτων που κυκλοφόρησε το 1969 (από εδώ). Η Αλίκη είναι μιά ακόμη εμμονή μου (Μine is a long and a sad tale) και έτσι μου φάνηκε ότι εικόνες και κείμενο στο σημερινό ποστ, που μοιάζει τόσο ετερόκλητο, κλείνουν έτσι κάπως ταιριαστά.