Σε παλαιό συμφοιτητή

Cancre


Il dit non avec la tête
mais il dit oui avec le cœur
il dit oui à ce qu'il aime
il dit non au professeur
il est debout
on le questionne
et tous les problèmes sont posés
soudain le fou rire le prend
et il efface tout
les chiffres et les mots
les dates et les noms
les phrases et les pièges
et malgré les menaces du maître
sous les huées des enfants prodiges
avec des craies de toutes les couleurs
sur le tableau noir du malheur
il dessine le visage du bonheur



Jacques Prévert, Paroles (1945)





Ο κακός μαθητής


Είπε όχι γνέφοντας με το κεφάλι
μα είπε ναι με την καρδιά του
είπε το ναι σε ό,τι αγαπά
και είπε όχι στον δάσκαλό του
στέκεται ορθός
τον ρωτάνε
θέτοντάς του όλα τα προβλήματα
ξάφνου τον κυριεύει γέλιο θεότρελο
κι όλα τα σβήνει
τους αριθμούς και τις λέξεις
τα ονόματα και τις χρονολογίες
τις φράσεις και τις παγίδες
και με όλες τις φοβέρες του δασκάλου
και το γιουχάϊσμα των "παιδιών-θαυμάτων"
με κιμωλίες όλων των χρωμάτων
στον μαυροπίνακα της δυστυχίας
ιχνογραφεί το πρόσωπο της ευτυχίας.


(μτφ. Ανδρέας Καραντώνης)

Ο ρυθμός του κόσμου

Συνεχίζω την ενδοσκόπηση, την ανασκαφή των εντός μου, την ανάκληση γνώσεων και την καταναγκαστική συγγραφή, τα μακρινά ταξίδια μέσα απ'τα βιβλία μου. Μόλις γύρισα από το Le Creuzot του Bobin, έφυγα για την Ουρουγουάη του C.M. Dominguez. Τα Σαββατοκύριακα μας φαίνονται πάντοτε τόσο πολύ σύντομα.

Γράφτηκα στο κοινωνικό δίκτυο Facebook. "Υποχρεωτικά" διότι έπρεπε να συνεννοηθώ με μιά μεγάλη ομάδα ανθρώπων για ένα κοινό ζήτημα κι αυτό φάνηκε απλούστερο σε όλους. Έχω εδώ και καιρό που παρατηρώ το φαινόμενο του FB. Είχα πειραματιστεί στο παρελθόν εγγράφοντας την "Ιφιμέδεια", την ψευδωνυμική μου περσόνα γνωστή σε ελάχιστους μέσω του ιστολογίου αυτού. Η Ιφιμέδεια απέκτησε 23 "φίλους", 23 ανθρώπους που δεν γνωρίζω, γεγονός που μου προξένησε αφάνταστη εντύπωση και το παρατήρησα με μεγάλη περιέργεια. Αλλά και τώρα, που αποφάσισα να κάνω μιά βουτιά στον ωκεανό της ψευδαισθητικής κοινωνικότητας, αμφιβάλλω πολύ αν θα κολυμπήσω. Ο κυριότερος δισταγμός μου ξεκινά από το γεγονός ότι αισθάνομαι να έχω πολλούς εαυτούς, πολλές πτυχές, οι οποίες δεν θέλω να συγκοινωνούν και αντίστοιχα να διοχετεύονται σε όλους τους, από διάφορες εποχές, μνήμες και ζωές, "φίλους".

Οι νύχτες μου εξακολουθούν να είναι πιό συναρπαστικές από τις μέρες μου. Οι πρώτες ώρες μετά τις 12 είναι δύσκολες, γύρω στις 3 είμαι πιό συγκεντρωμένη, κατά τις 5, ξεκινούν τα "Οράματα και Θάματα": στην τηλεόραση Γιώργος Κωνσταντίνου με την Αλίκη Καμινέλη συζητούν καθισμένοι σε έναν καναπέ. Θολώνει για λίγο το μυαλό και βρίσκομαι να ξενυχτάω στο πατρικό μου για να προλάβω τα μαθήματα της επομένης. Ανοιγοκλείνω τα μάτια κι επανέρχομαι. Ευτυχώς δεν πάω Β' Λυκείου κι αύριο δεν πρέπει να ξυπνήσω νωρίς. Ποιός θα το έλεγε ότι τα πολύχρωμα πουκάμισα του Γιώργου Κωνσταντίνου είναι τόσο τοξικά. Η Α. δίπλα φεύγει για το εργοστάσιο, τα πρώτα λεωφορεία ακούγονται στο δρόμο. Πέφτω για ύπνο. "Είσαι καλά;". Ναι. Είμαι καλά

Το πρωί ανοίγω το παράθυρο και σε μιά γλάστρα παρατηρώ μιά ανθισμένη μωβ φρέζια. Ένα λουλούδι ξεχασμένο, ούτε θυμάμαι πότε το φύτεψα.

Έχουμε muscari, ο ιβίσκος έριξε τα λουλούδια του πιά, αλλά περιμένουμε σε λίγο το γιασεμί. Έπεσε άνοιξη.

21 Μαρτίου, ημέρα ποίησης. Το ΕΚΕΒΙ αφιερώνει το έτος 2010 στον Νίκο Καββαδία. Τον Καββαδία τον αγαπώ ξεχωριστά γιατί είναι ο πρώτος ποιητής που με συγκίνησε να τον ανακαλύψω και να αγοράσω τα βιβλία του σαν παιδί.

Τιμής ένεκεν, αντιγράφω εδώ ένα ποίημά του, από τα λεγόμενα "αθησαύριστα", αυτά που δεν περιλαμβάνονται στις γνωστές συλλογές του. Το ποίημα δημοσιεύτηκε το περιοδικό "Πανσπουδαστική" στις 24 Μαρτίου - τέτοιες μέρες δηλαδή - 1967, έναν μήνα πριν το πραξικόπημα της χούντας. Απευθύνεται στους αγωνιστές φοιτητές της Κατοχής αλλά αναφέρεται ευθέως στην εποχή του.

Σπουδαστές

Σας είδα κάτου από την πύρινη βροχή

με τα πλακάτ και τα σκουτιά τα ματωμένα

εσάς που καματε την δύσκολην αρχή

κείνα τα χρόνια τα βαριά, τα κολασμένα.

Σήμερα βλέπω τα δικά σας τα παιδιά

σμάρι πηχτό μες του πελάγου τη σπιλιάδα.

Πάντα κατάντικρα στην κάθε αναποδιά

και σ'όσους πάνε να σταυρώσουν την Ελλάδα.

Νίκος Καββαδίας, Σπουδαστές, Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη, Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα, επιμ. Guy (Michel) Saunier, εκδ. Άγρα 2005.

Την σημερινή ανάρτηση εικονογραφούν φωτογραφίες από τα λουλουδάκια μας...

Remedios

Ο Κυνηγός των Αστεριών (Cazador de estrellas)

<σκέψεις γραμμένες βιαστικά σε ένα διάλειμμα. Γράφω υπό ένα καθεστώς εγρήγορσης και ασφυξίας, είναι μεσημέρι και η πλάτη μου με πονάει φριχτά, ας καταγραφούν κι αυτά κύριοι ένορκοι>

Ι. - Συνεχίζω πάντα να παρατηρώ τις ανθρώπινες αντιδράσεις σε διάφορα ερεθίσματα με μεγάλο ενδιαφέρον. Στην προσπάθειά μου να προσεγγίσω τους ανθρώπους που έζησαν εδώ γύρω πριν χιλιάδες χρόνια, βρίσκω ότι μαθαίνω πολλά περισσότερα κοιτάζοντας γύρω μου (καμιά φορά και μέσα μου) παρά διαβάζοντας πονήματα θεωρητικής αρχαιολογίας που επικαλούνται μοντέλα κοινωνιών από την Κένυα ή την Παπούα Νέα Γουϊνέα. Βεβαίως είναι εντυπωσιακότερο σε ένα συνέδριο να επικαλεστείς την άφθαρτη από τον δυτικό πολιτισμό κοινωνία των Παπούα παρά αυτή των νεοελλήνων (πληρωμένη απάντηση: πόσο απέχουν τελικά;).

ΙΙ. - Με ενδιαφέρουν οι φόνοι που γίνονται σε βρασμό ψυχής, οι καυγάδες των γειτόνων για τα όρια των οικοπέδων, ο δεσποτικός πατέρας που επιβάλλει τη θέλησή του στα παιδιά του, η νοικοκυρά πρότυπο. Με ενδιαφέρει η ελαφρόμυαλη τσαχπίνα που σκέπτεται ότι ένας καλός γάμος θα της εξασφαλίσει μιά καλή ζωή, ο αδελφός που ζηλεύει νοσηρά τον αδελφό, ο άντρας που επιδεικνύει στην αντροπαρέα του τα ακριβά ρούχα, το αυτοκίνητο, την όμορφη γυναίκα του, ο ομοφυλόφιλος που δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί τον εαυτό του. Με ενδιαφέρει ο πονηρός παπάς, ο γλυκομίλητος έμπορος, ο ευαίσθητος ποιητής, ο βοσκός που βλέπει νεράϊδες στο δάσος, οι άνθρωποι που αναγνωρίζουν τη μορφή του Θεού στα πιό απίθανα μέρη. Αυτά τα διαχρονικά ανθρώπινα παρατηρώ για να μπορέσω διαβάσω καλύτερα τα θρυμματισμένα κατάλοιπα του παρελθόντος.

ΙΙΙ. - Έχω καταλήξει ότι για την κοινωνία την 'προϊστορική', αυτήν που μελετώ, τα πλησιέστερα παράλληλα βρίσκονται στα ορεινά χωριά της Ελλάδας όπως λειτουργούσαν μέχρι την έλευση του ηλεκτρικού και του πλαστικού. Επίσης και στις φεουδαρχικές κοινωνίες των Ιαπώνων του 16ου αιώνα βρίσκω συγγένειες, αλλά μέχρι να σαλτάρω τόσο ώστε να μην με νοιάζει η χλεύη των συναδέλφων μου δεν νομίζω ότι θα βρω ποτέ το κουράγιο να το διατυπώσω γραπτώς (εδώ προφανώς θεωρώ ότι δεν μετράει).

IV. - Η επίκληση του θείου στις δύσκολες στιγμές, η αντίδραση στην αρρώστεια, η προσπάθεια να καταλάβουμε γιατί και πώς, η εναγώνια προσπάθεια να δούμε πώς είναι ο Θεός είναι γύρω μας, η συμφιλίωση με τον κύκλο της ζωής (ή όχι), η εξοικείωση με τα φυσικά φαινόμενα. Για όλα αυτά τα φυσικά και μεταφυσικά περισσότερο με βοηθάει να θυμάμαι τη γιαγιά μου παρά ο,τιδήποτε άλλο. Μα δεν θα μπορέσω βέβαια ποτέ να την επικαλεστώ αν δεν της φορέσω ένα ένδυμα κεντημένο με σοβαροφάνεια και επιστημοσύνη.

Σκέφτομαι ότι περισσότερα έμαθα για την μυκηναϊκή Ελλάδα διαβάζοντας ελληνική λαογραφία παρά Hodder και Bourdieu - που ούτως ή άλλως ας ομολογήσω με νικούν κατά κράτος.

V. - Δεν ξέρω που θα καταλήξω ακολουθώντας τον δρόμο που βλέπω να ανοίγεται μπροστά μου, αλλά νιώθω ότι μόνον επάνω του νιώθω άνετα να βαδίσω προκειμένου να μάθω από το παρελθόν αυτό που αληθινά αληθινά θέλω να μάθω, αυτό που εγώ βρίσκω σημαντικό. Στο τέλος-τέλος, ο συναισθηματικός κόσμος της αρχαιότητας με ενδιαφέρει περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο.

Εξερεύνηση των Πηγών του Ποταμού Ορινόκου

(Exploracion de las Fuentes del Rio Orinoco)

Την σημερινή ανάρτηση εικονογραφούν δύο πίνακες της Remedios Varo (1908-1963).

11 Μαρτίου

Ανακαλύπτω on-line ένα τεύχος του περιοδικού Life και το ξεφυλλίζω εικονικά.

Το βρήκα, όπως πάντοτε βρίσκουμε στο διαδίκτυο τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα, ψάχνοντας για κάτι άλλο. Στην περίπτωσή μου έφτασα εδώ ελκυόμενη από ένα μεγάλο εικονογραφημένο αφιέρωμα του περιοδικού στην Εποχή των Ηρώων του Ομήρου ή άλλως πως στο παρεξηγημένο συνώνυμό του, την ζωή στην μυκηναϊκή εποχή.
Οι εικονογράφοι του αφιερώματος, Alton S. Tobey και Carroll Jones, δημιουργούν σκηνές έντονης δράσης με ήρωες που θυμίζουν διασταύρωση Neanderthal και Capitan Trueno.

Το περιοδικό περιλαμβάνει πλήθος άρθρων «για όλη την οικογένεια». Πολιτικά σχόλια, αθλητικό ρεπορτάζ, ρεπορτάζ μόδας. Μια προκλητική, θα έλεγα, φωτογράφηση της Κιμ Νόβακ, ανταπόκριση από τα γυρίσματα της ταινίας «Joan of Arc» αλλά και από την δεξίωση του απερχόμενου Νορβηγού πρέσβη.

Μου τραβάει το ενδιαφέρον ένα ολοσέλιδο σχόλιο για την υποδοχή της Renata Tebaldi στην Metropolitan Opera από τον Δημήτρη Μητρόπουλο. Ο τίτλος είναι A New Pet at the Met (!) και ο Μητρόπουλος εικονίζεται σε δύο από τις τρεις φωτογραφίες του άρθρου.


Περισσότερο από όλα όμως, οφείλω να ομολογήσω, ότι μου κάνουν εντύπωση οι (πάρα πολλές) διαφημίσεις.

Οι διαφημίσεις είναι κατά κανόνα ολοσέλιδες και σχεδόν όλες έγχρωμες. Διαφημίζονται αναψυκτικά και μπύρες, τσιγάρα, αυτοκίνητα, τρόφιμα. Σε όλες αυτές τις καταχωρίσεις ζωντανεύει μπροστά σου ο προβαλλόμενος ως ορθός αμερικάνικός τρόπος ζωής.


Τα νεαρά κορίτσια που διασκεδάζουν αθώα σε ένα «pajama party».

Ένα ζευγαράκι εφήβων που απολαμβάνει μαζί pepsi cola - με ένα σλόγκαν που σήμερα θα είχε μάλλον περισσότερες αναγνώσεις.

Μιά περιποιημένη νοικοκυρά που ανακάλυψε επιτέλους το ψυγείο που δεν θέλει απόψυξη.

Ανάμεσα στα στερεότυπα όμως ξεπηδάνε πότε-πότε τα αναπάντεχα. Κι αυτά ως γνωστόν είναι πολύ του γούστου μου.

Διαφήμιση για αποσμητικό μασχάλης με το εξαιρετικά πειστικό σλόγκαν "Because you are the very air he breathes”

Διαφήμιση για τις νάιλον κάλτσες Hanes που δεν έχουν πλέον ραφή (αυτήν που έτρεχε κατακόρυφα στο πίσω μέρος των ποδιών)

Εξαιρετική αισθητικά διαφήμιση της βότκας Smirnoff με σλόγκαν

«When I order vodka, I expect Smirnoff”.

Ως και μια διαφήμιση πένας με ενσωματωμένο ψυχολογικό τεστ για τις μουτζούρες που κάνουμε αφηρημένοι (πατήστε να ανοίξει και κάντε το τεστ!).


Στο εξώφυλλο του περιοδικού ο γερουσιαστής John F. Kennedy. Το Life φιλοξενεί ένα άρθρο του για το μέλλον του κόμματος των δημοκρατικών.

Κοιτάζω την ημερομηνία. Είναι το τεύχος της 11ης Μαρτίου 1957.

In the words of a goddess

When I was five I think, that's when I started wanting to be an actress. I loved to play. I didn't like the world around me because it was kind of grim, but I loved to play house. It was like you could make your own boundaries. It goes beyond house; you could make your own situations and you could pretend, and even if the other kids were a little slow on the imagining part, you could say, "Hey, what about if you were such and such, and I were such and such, wouldn't that be fun?" And they'd say, "Oh, yes," and then I'd say, "Well, that will be a horse and this will be ..." It was play, playfulness.

Some of my foster families used to send me to the movies to get me out of the house and there I'd sit all day and way into the night. Up in front, there with the screen so big, a little kid all alone, and I loved it. I loved anything that moved up there and I didn't miss anything that happened and there was no popcorn either.

It was just this sudden freedom because I would ask the boys, "Can I ride your bike now?" And they'd say, "Sure". Then I'd go zooming, laughing in the wind, riding down the block, laughing, and they'd all stand around and wait till I came back. But I loved the wind. It caressed me.

Of course, it does depend on the people, but sometimes I'm invited places to kind of brighten up a dinner table like a musician who'll play the piano after dinner, and I know you're not really invited for yourself. You're just an ornament.

I feel that beauty and femininity are ageless and can't be contrived, and glamour, although the manufacturers won't like this, cannot be manufactured. Not real glamour; it's based on femininity.

I think that sexuality is only attractive when it's natural and spontaneous. This is where a lot of them miss the boat. And then something I'd just like to spout off on. We are all born sexual creatures, thank God, but it's a pity so many people despise and crush this natural gift. Art, real art, comes from it, everything.

It might be a kind of relief to be finished. You have to start all over again. But I believe you're always as good as your potential.

(αποσπάσματα συνέντευξης της Marilyn Monroe στον Richard Meryman για το περιοδικό Life στις 7 Αυγούστου 1962. Η συνέντευξη αναπαράγεται εδώ)

Birthday mix of quotes and pictures

Αlice couldn't help smiling as she took out her memorandum book, and worked the sum for him:

365
1
----
364
----

Humpty Dumpty took the book and looked at it carefully. `That seems to be done right --' he began.

`You're holding it upside down!' Alice interrupted.

`To be sure I was!' Humpty Dumpty said gaily as she turned it round for him. `I thought it looked a little queer. As I was saying, that seems to be done right -- though I haven't time to look it over thoroughly just now -- and that shows that there are three hundred and sixty-four days when you might get un-birthday presents --'

`Certainly,' said Alice.

`And only one for birthday presents, you know...

Lewis Carroll, Through the Looking Glass, ch. VI., 1872

(blog ghosts of birthdays past: 2009, 2008, 2007)

Παραφράζοντας τον A. Camus

In the middle of summer I at last discovered that there was in me an invincible winter.

Ποιός θυμάται το άνοιγμα της κασετίνας;

When Pooh saw what it was, he nearly fell down, he was so pleased. It was a Special Pencil Case. There were pencils in it marked 'B' for Bear, and pencils marked 'HB' for Helping Bear, and pencils marked 'BB' for Brave Bear. There was a knife for sharpening the pencils, and india rubber for rubbing out anything which you had spelt wrong, and a ruler for ruling lines for the words to walk on, and inches marked on the ruler in case you wanted to know how many inches anything was, and Blue Pencils and Red Pencils and Green Pencils for saying special things in blue and red and green. And all these lovely things were in little pockets of their own in a Special Case which shut with a click when you clicked it.

A.A. Milne, Winnie-The-Pooh, first published 1926